Smog – cichy wróg

Smog, zjawisko o którym słyszał już chyba każdy, zwłaszcza mieszkając w większym mieście w Polsce, ale czy tak naprawdę wiadomo co się kryje za tym wyrażeniem? Jak dochodzi do jego powstawania? Czy znane są zagrożenia z nim związane? A także jakie są sposoby na uchronienie się przed negatywnymi skutkami oddychania zanieczyszczonym powietrzem?

Jak dochodzi do powstawania smogu

Smog jest mieszanką zanieczyszczeń powietrza, które powstają w wyniku działań człowieka i unoszą się w atmosferze w czasie panowania niekorzystnych warunków atmosferycznych, zazwyczaj w czasie bezwietrznej mglistej pogody. Zazwyczaj smogiem nazywa się chmurę zanieczyszczeń, która unosi się nad miastem w okresie jesienno-zimowym. Mając na uwadze skład chemiczny oraz miejsce występowania wyróżnia się smog:
• londyński – w którego skład wchodzą szkodliwe substancje takie jak dwutlenek siarki, tlenek azotu, sadza czy pyły zawieszone, właśnie taki rodzaj smogu występuje w Polsce w okresie jesienno-zimowym,
• typu Los Angeles - powstający w okresie letnim w strefach subtropikalnych, w którym dochodzi do reakcji i z tlenków węgla, azotu i węglowodorów powstają azotany nadtlenku acetylu, aldehydy czy szkodliwy ozon.

Smog z którym mamy do czynienia w Polsce, składa się przede wszystkim z tlenków węgla, azotu, benzopirenu i siarki oraz szkodliwych pyłów zawieszonych PM 10 i PM 2,5.

Specjaliści jako jedną z głównych przyczyn powstawania zanieczyszczeń powietrza w Polsce wskazują palenie w piecach odpadami oraz ogrzewanie domów węglem i produktami węglowymi niskiej jakości takimi jak np. muł węglowy. Dopiero jako kolejne czynniki powodujące smog wskazywane są spaliny pochodzące z zakładów przemysłowych czy spaliny samochodowe. Według informacji Ministerstwa Środowiska za emisję szkodliwych substancji do atmosfery i zanieczyszczenia powietrza w Polsce głównie odpowiada tzw. niska emisja, czyli emisja powstająca w wyniku ogrzewania gospodarstw domowych. Dlatego tak często jako rozwiązanie problemu smogu wskazuje się zwiększenie udziału tzw. zielonych technologii przy ogrzewaniu domów czy korzystanie z ekologicznych środków komunikacji.

Negatywne skutki oddychania zanieczyszczonym powietrzem

Według Światowej Organizacji Zdrowia zanieczyszczenia powietrza są przyczyną śmierci ok. siedmiu milionów ludzi rocznie na całym świecie. Zgodnie z danymi tej organizacji nawet 91% osób na świecie mieszka w miejscach w których powietrze nie spełnia odpowiednich norm. Zanieczyszczone powietrze prowadzi do zawałów serca, chorób układu krążenia, powstawania i rozwoju nowotworów, najczęściej płuc, a także obniżenia odporności i chorób układu neurologicznego. Najniebezpieczniejszymi dla naszego zdrowia są pyły zawieszone (PM 2.5 i PM 10), które poprzez pęcherzyki płucne rozprzestrzeniają się po organizmie i mogą prowadzić do uszkodzeń narządów wewnętrznych, zatorów czy udarów.

Jak można ochronić się przed smogiem

W okresie grzewczym (jesienno-zimowym) smog dotyka niemal każdego Polaka, a to dlatego, że polskie miasta są jednymi z najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Widząc czy słysząc w mediach informacyjnych o przekroczonych normach zanieczyszczeń zwykle czujemy się bezpieczni w swoich domach, ale trzeba podkreślić, że także w nich najprawdopodobniej oddychamy zanieczyszczonym powietrzem. Spośród wielu aplikacji, które posiadamy w swoich telefonach, możemy ściągnąć także takie, które w szybki i precyzyjny sposób dostarczą nam informacji o aktualnych stężeniach pyłów zawieszonych w naszej okolicy. Jedną z takich aplikacji jest Airly, która dzięki tysiącom czujników w całej Polsce pokazuje aktualną sytuację smogową w Twojej okolicy.

Coraz bardziej popularne stają się oczyszczacze powietrza, które są skuteczne nie tylko w filtrowaniu alergenów takich jak kurz czy sierść zwierząt, ale także pyłów które dostają się do mieszkania w okresie grzewczym. Elementami, które odpowiadają za skuteczność takich urządzeń są filtry HEPA i/lub filtry wykorzystujące materiał z węgla aktywowanego. Należy jednak podkreślić, że kupno takiego urządzenia zwykle wiąże się z większym wydatkiem. Kolejnym pomysłem jest hodowanie w domu roślin pochłaniających związki chemiczne takich jak np. skrzydłokwiat, sansewieria czy paprotka.

W aktualnie obowiązującej pandemicznej rzeczywistości coraz więcej ludzi ma możliwość pracowania czy uczenia się zdalnie w domu, jednak nadal wiele osób każdego dnia dojeżdża do pracy i szkoły czy to na rowerze czy to środkami komunikacji publicznej. W takiej sytuacji najlepszą i jedyną możliwą ochroną przed smogiem są maski antysmogowe. Przy ich wyborze przede wszystkim należy się kierować tym czy posiadają one certyfikat zgodności z europejską normą EN 149 oraz inne obowiązkowe oznaczenia. Ponadto maska powinna być dobrana do rozmiaru twarzy, tak aby zapewnić maksymalną szczelność, a co za tym idzie jak najlepszą filtrację. Kolejną ważną kwestią jest odpowiedniej klasy wymienny filtr, albowiem to dzięki niemu możemy oddychać czystszym, przefiltrowanym powietrzem. Filtr taki powinien być wymieniany po odpowiednim upływie czasu zalecanym przez producenta. Maski antysmogowe Broyx to najwyższej jakości zabezpieczenie, które możemy sobie zapewnić wychodząc na zewnątrz, w czasie gdy czujniki alarmują o złym stanie powietrza.

Źródła:
1) https://www.nytimes.com/2018/04/22/world/europe/poland-pollution.html
2) http://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,24384495,najbardziej-zanieczyszczone-miasta-swiata-krakow-na-drugim.html
3) https://www.iqair.com/world-most-polluted-cities
4) https://www.who.int/airpollution/infographics/en/